مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
سرسخن
2
3
FA
https://es.tesrc.ac.ir/article_244148.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244148_cfcdbe7a48211411138f3dcca77a7e74.pdf
مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
راهبردهای تأمین کالاهای اساسی در شرایط تحریم
4
16
FA
نسیبه
زارعی
دانشآموخته کارشناسیارشد دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
nasibehzarei@yahoo.com
وجود تحریمهای اقتصادی و غیراقتصادی و شیوع ویروس کرونا از یک سو و از سوی دیگر، تحریم مبادلات نفتی و هرگونه خرید مواد پتروشیمی از ایران بهعنوان بزرگترین منبع درآمد ارزی کشور، سبب کاهش ارز و محدودیت عرضه ارز در کشور گردیده است. بنابراین تأمین کالاهای اساسی از طریق تجارت خارجی با مشکل بزرگی روبرو شده است. همچنین از دیگر آثار کمبود ارز که بر تأمین کالاهای اساسی مؤثر است را میتوان چندنرخی بودن ارز، کاهش تنوع و دسترسی کشور به تمام کالاهای موجود در دنیا نیز نام برد. مواردی دیگری مانند عدم وجود مدیریت کارآمد در تقاضای داخلی کالاهای اساسی، عدم توانمندسنجی و اعتبارسنجی شرکتهای تجاری توسط سازمانهای دولتی و عدم وجود شبکه توزیع و فروش بهصورت کارآمد، از دلایل عدم موفقیت در واردات کالاهای اساسی و تأمین امنیت غذایی میباشد. در این راستا، بهتر آن است که بانک مرکزی، وزارت صمت و سازمان جهاد کشاورزی در جهت تجارت کارآمدتر و مؤثرتر در تأمین امنیت غذایی و کالاهای اساسی اقدامهای ذیل را در دستور کار خود قرار دهند: «تعیین مقدار سالانه صادرات و واردات هر کالا، بر اساس تولید و مصرف کشور و مدیریت تقاضای داخلی؛ پیگیری و مجازات فسادهای صورت گرفته ناشی از تخصیص و تأمین ارز دولتی؛ توانمندسنجی و اعتبارسنجی شرکتهای تجاری در راستای میزان وفاداری آنان به تعهدات درخصوص تجارت با ارز دولتی و درنهایت استفاده از سایر معادلهها مانند معادلات تهاتری، موازی، جبرانی، انتقالی جبرانی سهجانبه و قراردهای تسویهای در تجارت کالاهای اساسی».
تحریم, درآمد ارزی,کالاهای اساسی,واردات و صادرات
https://es.tesrc.ac.ir/article_244147.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244147_07178dcf6f22536e107a6bf73533f826.pdf
مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
راهکارهای افزایش ضریب نفوذ مالیاتی در کشور
17
24
FA
میلاد
میر
پژوهشگر گروه اقتصاد مقاومتی و برآورد اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایران
mir.milad91@yahoo.com
ارزیابی شاخصهای سهم درآمدهای مالیاتی از کل درآمدهای دولت، نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی و شاخص پوشش مالیات، بیانگر پایین بودن ضریب نفوذ مالیاتی در کشور و عملکرد نامناسب نظام مالیاتی دارد. وجود معافیتهای مالیاتی گسترده، عدم تنوع پایههای مالیاتی و گستردگی اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی از دلایل عملکرد نامناسب نظام مالیاتی کشور بهشمار میروند. بهمنظور افزایش ضریب نفوذ مالیات و افزایش درآمدهای مالیات، پیشنهادهای زیر ارائه میشوند: 1) گسترش و تنوعبخشی به پایههای مالیاتی از طریق تعریف پایههای مالیاتی جدید مانند مالیات بر عایدی املاک و سرمایه و سود سپرده بانکی؛ 2) مقابله با فرار مالیاتی از طریق شناسایی و برخورد قاطع با مجرمین و مسدود کردن مجاری فرار مالیاتی؛ 3) ایجاد اعتماد و اطمینان دادن به مردم درخصوص نحوه خرج کرد درآمدهای مالیاتی از طریق راهکارهای مانند اختصاص بخشی از درآمدهای مالیاتی هر شهر به سرمایهگذاری در آنجا؛ 4) هدفمند کردن معافیتهای مالیاتی از طریق اعمال معافیتهای دورهای و بررسی میزان مؤثر بودن و اعمال تغییرات در صورت نیاز، و تبدیل معافیتهای مالیاتی به تخفیف مالیاتی 5) کاهش سهم دولت از درآمدهای نفتی بهمنظور ایجاد حساسیت بیشتر دولت نسبت به تولید داخل و عملکرد نظام مالیاتی و 6) اجرای مالیات بر درآمد شخصی.
درآمدهای مالیاتی,ضریب نفوذ مالیاتی,تخفیف مالیاتی,مالیات بر درآمد
https://es.tesrc.ac.ir/article_244149.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244149_23639c2c6dcbd9ef21d1b18aa34ce6fc.pdf
مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
تبیین برخی ناکارآمدیها و فساد در بخش کشاورزی
25
36
FA
عاطفه
غلامی
دانشجوی دکترای اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
at.gholami@ut.ac.ir
بخش کشاورزی ازجمله دیرینهترین بخشهای اقتصاد ایران و بسیاری از کشورهای مهم است. این بخش بهدلیل تهیه محصولات استراتژیک، ضروری و امنیت غذایی جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. اما متأسفانه بهدلایلی چون سوءمدیریت، عدم برنامهریزی صحیح و عدم حمایت صحیح از کشاورزان با مشکلات متعددی مواجه شده که بروز ناکارآمدی از مهمترین این چالشهاست. از آنجایی که این بخش در تأمین امنیت غذایی که جز اولین نیازهای یک جامعه است، نقش حیاتی دارد، لذا راهکارهایی برای پیشگیری و کاهش فساد در این بخش در راستای حمایت از کشاورزان ارائه شده است که اهم آنها عبارتند از: مشارکت کشاورزان در امور تصمیمساز و سیاستگذاری در بخش کشاورزی، کاهش بروکراسی اداری پیچیده در وزارت جهاد کشاورزی، تعدیل تعرفههای گمرکی واردات و صادارت و ثبات قوانین در این حوزه محصولات کشاورزی و کنترل و نظارت مستمر بر بازار محصولات.
کشاورزی,الگوی کشت,تعرفه گمرکی,قیمت تضمینی,سوءمدیریت,فساد,انحصار در بخش کشاورزی
https://es.tesrc.ac.ir/article_244233.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244233_58a1bf50b2dc0fb524274f7bd318d674.pdf
مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
فقر خانوارهای شهری و روستایی بر اساس دسترسی به کالاهای اساسی
37
50
FA
نسیبه
زارعی
دانشآموخته کارشناسیارشد دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
nasibehzarei@yahoo.com
همراه با گستردهتر شدن تحریمها در چندین سال اخیر و شیوع ویروس کرونا، اهمیت فقر و شناسایی آن چندین برابر شده است. چرا که جامعهای که افراد آن بهدنبال رفع نیازهای اولیه خود باشند، قطعاً توانایی رشد و پیشرفت در آن جامعه بهشدت کاهش خواهد یافت. فقر بهعنوان یک ناتوانی اقتصادی ـ مالی در پرداخت هزینه و تأمین نیازهای اولیه سبب ایجاد نابهنجاریهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهد شد. باتوجه به پراکندگی فقر در کشور، در گزارش حاضر فقر در مناطق شهری و روستایی بررسی و در راستای کنترل فقر و رفع آن بر اساس دسترسی به کالاهای اساسی پیشنهادهای ذیل ارائه میشود: راهاندازی سایت تخصصی در جهت ثبتنام و خودمعرفی افراد نیازمند و فقیر با دهکهای درآمدی پایین جهت توزیع اصولی مواد غذایی؛ آموزش مهارت و حرفههای کاربری، کارا و مورد نیاز در زمان شیوع کرونا بهصورت آنلاین؛ ایجاد امنیت خاطر و آرامش در جامعه بهخصوص دهکهای درآمدی پایین و تأمین امنیت غذایی خانوادهها؛ تأمین نیازهای اولیه و کالاهای اساسی، فقرا در مناطق شهری و روستایی بهصورت مستقیم و غیرمستقیم با تخصیص سوبسید و یارانه به شکل کمکهای ماهانه نقدی و غیرنقدی.
تأمین امنیت غذایی,خانوارهای شهری و روستایی, فقر, کالاهای اساسی
https://es.tesrc.ac.ir/article_244234.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244234_a1800518a3fa5556a51bbf66809078da.pdf
مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
بررسی مشکلات چرخه ترانزیت کالا از مبدأ به مقصد در کشور
51
58
FA
میلاد
میر
پژوهشگر گروه اقتصاد مقاومتی و برآورد اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایران
mir.milad91@yahoo.com
برخورداری از موقعیت مناسب ژئوپلیتیکی باعث شده تا ضرورت توجه به وضعیت ترانزیتی کشور دوچندان شود. در بررسی بهعمل آمده نتیجهگیری میشود که بهرغم داشتن موقعیت جغرافیایی مناسب، وجود موانع و مشکلاتی مانند: فرسودگی و عمر بالای ناوگان، نبود سیستم یکپارچه اطلاعاتی، عدم تکمیل زیرساختهای حملونقل بهدلیل زمانبر شدن پروژههای عمرانی در کشور، نامناسب بودن توزیع خطوط ریلی در کشور و مشکلات نرمافزاری، مانع بهرهمندی حداکثری از مزایای بالقوه صنعت ترانزیت در کشور شده است. هرچند عواملی مانند اعمال تحریمهای خارجی و بحرانهای سیاسی بینالمللی نیز بر این موضوع بیتأثیر نبوده است. ازاینرو بهمنظور رفع مشکلات و موانع پیشِروی صنعت ترانزیت، راهکارهایی ازجمله: ایجاد سیستم اطلاعاتی یکپارچه، تسهیل قوانین نظارتی، کاهش هزینههای لجستیکی، اتصال چشمههای بار به شبکه ریلی و بهکارگیری دیپلماسی اقتصادی فعال بهویژه با کشورهای همسایه، پیشنهاد میشود.
ترانزیت کالا,قوانین نظارتی,شبکه ریلی,دیپلماسی فعال اقتصادی
https://es.tesrc.ac.ir/article_244236.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244236_b29e83dc45a480593a258985a723222a.pdf
مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
تحلیل جایگاه ایران در مناسبات اقتصادی آسیای میانه و قفقاز جنوبی (با تاکید بر کریدورهای ترانزیتی)
59
74
FA
زهرا
مشفق
پژوهشگر گروه اقتصاد مقاومتی و برآورد اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایران
zahra.moshfegh@ut.ac.ir
استفاده از ظرفیتها و پتانسیلهای کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی و توسعه تعاملات دوجانبه با این کشورها، همواره یکی از دغدغههای اصلی در تعاملات منطقهای بوده است. باتوجه به مزیتهای ترانزیتی ایران، حملونقل و ترانزیت کالا یکی از فرصتهایی است که در راستای همگرایی اقتصادی ایران با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی همواره مورد توجه دستگاه دیپلماسی کشور بوده است. بهرغم اهمیت این موضوع، عملکرد ترانزیت کالایی با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی نشان میدهد که از ظرفیتهای موجود بهنحو احسن بهرهبرداری نشده و ایران نتوانسته نقش پررنگی در ترانزیت کشورهای این منطقه ایفا کند. در این راستا، همگرایی اقتصادیِ بیشتر ایران با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی؛ راهاندازی بستری مناسب برای تعامل تجار طرفین؛ استفاده از پتانسیل منطقه آزاد ارس برای تقویت همکاری با قفقاز جنوبی؛ ایجاد توافقنامههایی بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی در زمینه حملونقل ریلی؛ افزایش رقابتپذیری مسیرهای ترانزیتی ایران؛ استفاده از فرصت توسعه روابط تجاری کرهجنوبی و آسیای مرکزی؛ مذاکره برای حضور نمایندگی شرکتهای حملونقل در کشورهای ازبکستان و ترکمنستان و بهکارگیری فعالانهتر رایزن بازرگانی در مناسبات اقتصادی، توصیه میشود.
ترانزیت,حوزه آسیای میانه و قفقاز جنوبی,تجارت خارجی,دیپلماسی اقتصادی
https://es.tesrc.ac.ir/article_244235.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244235_ad5d877d5b4e727d138cd69d053b2127.pdf
مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر
ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
1735-4188
2783-1086
9
3
2021
05
22
تحلیلی بر مناسبات اقتصادی ایران و هند: فرصتها و چالشها
75
93
FA
زهرا
مشفق
پژوهشگر گروه اقتصاد مقاومتی و برآورد اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایران
zahra.moshfegh@ut.ac.ir
کشور هند با مجموعه ویژگیهای ژئوپلیتیکی، فرهنگی و اقتصادی جایگاه ویژهای در سیاست خارجی ایران دارد. باتوجه به نزدیکی جغرافیایی و موقعیت ژئوپلیتیکی ایران و هند دو کشور در سطح منطقهای منافع مشترک زیادی دارند. اگرچه تحریمهای آمریکا علیه ایران، روابط تجاری دو کشور ایران و هند را محدود کرده است، اما انتظار میرود که هند از منافع خود در منطقه بهویژه درخصوص بندر چابهار و افغانستان و آسیای مرکزی چشمپوشی نکند. در این راستا، بهنظر میرسد که مهمترین زمینههای همکاری دو کشور ایران و هند، منافع انرژی هند در خلیجفارس و بندر چابهار است. از مهمترین ملاحظاتی که باید در تقویت مناسبات دوجانبه ایران و هند مورد توجه قرار گیرد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:- تعریف پروژه خط لوله گاز ایران ـ هند، - بهکارگیری دیپلماسی اقتصادی و سیاسی هوشمندانه در مقابل کشورهای بازدارنده روابط ایران با هند، - استفاده از ظرفیتهای مشترک ایران و هند در افغانستان و - افرایش تنوع محصولات در سبد تجاری.
هند,مناسبات اقتصادی,انرژی,آمریکا,کشورهای حاشیه خلیج فارس
https://es.tesrc.ac.ir/article_244237.html
https://es.tesrc.ac.ir/article_244237_ffa4fb96070ef83bce042ffc50cc64df.pdf