ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
تحلیل وضعیت یارانه در بودجه سالیانه
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (تحلیل)
نویسنده
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
یارانه‌ها از ابزارهای مهم اقتصادی جهت حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه به‌شمار می‌آید. اقتصاد ایران طی چند دهه اخیر با افزایش سطح یارانه‌های پنهان و اختلال در کارکرد قیمت‌های نسبی مواجه بوده است. طبق یافته‌های گزارش، مجموع یارانه بودجه‌ای و فرا‌بودجه‌ای 325 همت تخمین زده شده است. توزیع نامناسب این حجم از یارانه میان دهک‌های مختلف درآمدی باعث شده است تا یارانه دریافتی دهک‌های پایین درآمدی کمتر باشد. بنابراین لازم است با تغییر سیاست‌های حمایتی و اصلاح نظام یارانه‌ای، نقش باز‌توزیعی این منابع، [به‌خصوص برای دهک‌های پایین درآمدی که هدف اصلی نظام یارانه می‌باشد] محسوس گردد. ازاین‌رو، شفافیت یارانه‌های پرداختی، حذف کارشناسی‌شده یارانه انرژی، اصلاح فرایند استحقاق‌سنجی دریافت یارانه، بهبود پایگاه‌های داده‌ای، اجماع در نحوه تأمین منابع مالی یارانه، کاهش سهم یارانه حامل‌هایی با کمترین واکنش اجتماعی، کاهش شکاف درآمدی، به‌عنوان راهکارهای پیشنهادی ارائه می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
- نوفرستی، م (1389)، «بررسی اثر حذف یارانه کالاهای اساسی بر متغیرهای عمده اقتصاد کلان در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری»، نشریه اقتصاد و الگوسازی.
- اصفهانی، س. م (1399)، «اعطای سهمیه قابل مبادله به افراد؛ راهکار پیشنهادی اصلاح نظام یارانه‌های انرژی»، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی.
- درباره یارانه انرژی در ایران، یارانه پنهان و آشکار (1398)، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل: 16652.
- سلطانی، ع (1399)، «بررسی آثار اقتصادی و اجتماعی طرح هدفمندی یارانه‌ها برسطح رفاه خانوار‌ها (نمونه موردی شهر تبریز)»، جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، شماره 2.
- سیف، ا.م (1398)، «ارزیابی طرح پیشنهادی چارچوب اصلاح ساختاری بودجه»، ir
- «تخمین ابعاد کمی یارانه‌های آشکار و پنهان در نظام یارانه‌ای ایران»، سازمان برنامه‌وبودجه، سال 1397.
- «بررسی مصوبات کمیسیون تلفیق بودجه سال 1398 کل کشور هدفمند کردن یارانه‌ها (تبصره 14 لایحه)»، معاونت پژوهش‌های زیر بنایی و امور تولیدی دفاتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مطالعات مالیه عمومی و توسعه مدیریت، 24/11/1397، شماره مسلسل: 31016339.
- «درباره لایحه بودجه سال 1388 کل کشور 12، بررسی یارانه‌های آشکار بودجه»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دفتر مطالعات اقتصادی، شماره مسلسل: 2209511، 1387.
- «بررسی منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها در تبصره14 لایحه بودجه 1399»، سازمان برنامه‌وبودجه کشور، مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری، شماره 102، 1398.
- قانون بودجه کل کشور، 1399.
- قانون بودجه 1400.
- پیوست چهار قانون بودجه 1400 کل کشور (بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد اعتبارات هزینه‌ای دستگاه‌های اجرایی برحسب برنامه، خروجی و بهای تمام‌شده)، قسمت اول و دوم، 1399.
)