نبود نگاه سیستمی در تنظیم بودجه در سطح کلان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (هشدار)

نویسنده

دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

نگاه‌های بخشی و منطقه‌ای سبب افول دستیابی به برنامه‌های میان‌مدت و کاهش تحقق‌پذیری اسناد بالادستی می‌شود. در صورت نبود نگاه سلسله‌مراتبی به بودجه و برنامه‌ها، شاهد آن خواهیم بود که هم در مرحله اول، بودجه و برنامه‌های توسعه ‌هم‌راستا نباشد و هم سند چشم‌انداز 20ساله با برنامه‌ها در یک راستا نباشد. نگاه سیستمی برخلاف نگاه تجزیه‌گرایانه بودجه را در سطح کلان مورد بررسی قرار می‌دهد؛ البته تفکر سیستمی در تنظیم بودجه در تضاد با تفکر تحلیلی تجزیه‌مدار نیست. در واقع، این دو مکمل یکدیگر هستند. طبق رهیافت این گزارش، مطالعه‌ فرایندهای به‌هم‌پیوسته‌ اجزای سیستم مفیدتر از تحلیل ریز آن‌هاست؛ زیرا نبود نگاه سیستمی در تنظیم بودجه، ترویج تفکرات جزیره‌ای، عدم شناسایی به‌موقع مسائل و ضعف‌ها در بودجه‌ریزی و حرکت در خلاف مسیر سیاست‌های برنامه‌های توسعه را به همراه دارد؛ مواردی که تزلزل امنیت اقتصادی کشور را سبب می‌شود. انسجام فکری، قاعده‌مندی سیاست‌های مالی، رشد سهم درآمدهای مالیاتی، سازش‌پذیری بودجه و غالب شدن نگاه ملی بر استانی به‌عنوان راهکارهای برون‌رفت از پیامدهای منفی بی‌توجهی یا کم‌توجهی به نگاه سیستمی در بودجه‌ریزی پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

ـ آذر، عادل و رضا محمدرضا بیکی (۱۳۹۹). «نگاشت مدل عوامل مؤثر بر اعوجاجات بودجه عمومی کشور»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. ۲۸ (۹۴) ، صص ۴۲۶ـ۳۹۷.
ـ انصاری‌فرد، سیما (1393). «نگرش سیستمی و مفهوم آنتروپی در اقتصاد»، اقتصاد تطبیقی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، صص 34‌ـ17.
ـ جعفری، محمدمهدی، علیرضا صدیقی و احمدرضا احسانیان مفرد (1400). آسیب‌شناسی نقش مجلس در بودجه‌ریزی با توجه به تجربه بین‌المللی و الزامات اصلاح. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل: 17893.
ـ شجاعی مقدم، مهدی (1390). «نگرش سیستمی لزوم بهبود فضای کسب‌وکار»، بازیابی از: دنیای اقتصاد، شماره خبر: 413885.
- مرکزپژوهش های مجلس شورای اسلامی(آذر1400)، «آسیب شناسی نقش مجلس در بودجه ریزی باتوجه به تجربه بین المللی و الزامات اصلاح»، مسلسل: 17893
ـ نادرشاهی، محدثه و حسن فلاح (1390). «نقش نگرش سیستمی مبتنی بر فعالیت اقتصادی در توسعه کشور»، نخستین کنفرانس ملی رویکرد سیستمی در ایران. شیراز.
ـ نادری، یونس(1396). «بودجه تحقیقات و رشد اقتصادی در ایران: رویکرد مارکوف سوئیچینگ»، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی.