ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
ارزیابی سهام عدالت از منظر تحقق برخی از اهداف
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (تحلیل)
نویسنده
پژوهشگر گروه اقتصاد مقاومتی و برآورد اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایران
چکیده
واگذاری سهام شرکت‌های دولتی به شرکت‌های تعاونی سهامی عام در قالب طرح سهام عدالت در سال 1385 به اجرا درآمد. حال بعد از گذشت حدود 16 سال از اجرای این سیاست ارزیابی عملکرد آن در دستیابی به اهداف تعیین شده حایز اهمیت است. مواردی از جمله ساز و کار ناکارآ و ایجادکننده فساد، افزایش هزینه‌های تحمیلی به دولت به دلیل ساختار پیچیده و ناکارای اجرای طرح، عدم شناسایی مشمولان مطابق قانون، حمایت از اقشار فقیر، توزیع ناعادلانه منابع عمومی از نگاه بین‌نسلی، عدم تغییر محسوس در درآمد دائمی مشمولان و... از نشانه‌های عملکرد نامناسب این سیاست و عدم دستیابی به اهداف تعیین شده است. لذا پیشنهاد می‌شود در تصمیم‌گیری‌های آتی در این رابطه موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد: اصلاح ساختار اجرایی این طرح، اصلاح ساختار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، تهیه برنامه جامع خصوصی‌سازی و....
کلیدواژه‌ها
- امیری، جعفرتاش (1394). «گونه‌شناسی نظام رفاهی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مدل سه دولت رفاه گوستا اندرسن»، فصلنامه علمی و ترویجی سیاست‌نامه علم و فناوری. دوره 5، شماره 1، صص13ـ5.
- آقاجانی معمار، احسان و اسماعیل رحیمی‌نژاد (1393). اظهارنظر کارشناسی درباره طرح آزادسازی معامله سهام عدالت در بورس. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات بخش عمومی.
- برزگر، ابراهیم و صیاد حسین‌زاده (1396). «نقد و بررسی سیاست‌گذاری دولتی در ایران بر اساس الگوی تحلیلی اسنلن (مطالعه موردی: طرح توزیع سهام عدالت)»، فصلنامه دولت‌پژوهی، سال سوم، شماره 12، صص 143ـ107.
- جعفرپور، محمود (1399)، آسیب‌شناسی خصوصی‌سازی در ایران، دو ماهنامه بررسی‌های بازرگانی، شماره 104.
- جلال‌آبادی، اسدالله، صمد عزیزنژاد و سمیه شاه‌حسینی (1385). «ارزیابی طرح سهام عدالت از منظر خصوصی‌سازی»، فصلنامه مجلس و پژوهش، سال 13، شماره 54.
- دادگر، یدالله و روح‌الله نظری (1390). «تحلیل رفاهی سیاست‌های یارانه‌ها در اقتصاد ایران»، فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی. سال یازدهم، شماره 42، صص 380ـ337.
- داوودی، آزاده و یکتا اشرفی (1388). «مروری بر تجربه کشورها در زمینه هدفمند کردن یارانه‌ها (با تأکید بر اصلاح یارانه مواد غذایی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا MENA)»، ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی (ویژه‌نامه هدفمندسازی یارانه‌ها). شماره 101، صص 129ـ111.
- سازمان خصوصی‌سازی (1395). مجموعه قوانین، مقررات و مصوبات مرتبط با طرح توزیع سهام عدالت. دفتر امور سهام عدالت.
- سازمان خصوصی‌سازی (1400). گزارش عملکرد سازمان خصوصی‌سازی در سال 1399، در راستای تبصره ماده 23 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی.
- سازمان خصوصی‌سازی، پایگاه اطلاع‌رسانی سهام عدالت. شرکت‌های واگذارشده به طرح توزیع سهام عدالت در مقطع 30/4/1399.
- سعیدی، علی و ابوذر سروش (1388). «فرایند خصوصی‌سازی از طریق سهام عدالت و ارائه پیشنهادهای جایگزین»، دوفصلنامه علمی و پژوهشی جستارهای اقتصادی، سال ششم، شماره 13. صص 30ـ9.
- سعیدی، علی‌اصغر (1386). «چالش‌ها و فرصت‌های تدوین نظام رفاهی جامع در ایران بعد از انقلاب»، نامه صادق. شماره 31، ص 91ـ69.
- شریف‌زادگان، محمدحسین (1394). «ارزیابی انتقادی منابع، انگاشت‌ها و نظریه‌های برنامه‌های رفاهی ایران»، مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. دوره 5، شماره 1، صص 145ـ127.
- عطایی، امید (1385). بررسی فرایند واگذاری سهام عدالت (نقاط قوت و ضعف). مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی.
- عطایی، امید (1388). بررسی مبانی قانونی واگذاری سهام عدالت. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی.
- عمرانی، هوشنگ (1392). «تحلیل عملکرد طرح سهام عدالت»، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی؛ ویژه‌نامه کارنامه اقتصادی دولت. سال یکم، شماره 2، صص240ـ217.
- غفاری، غلامرضا و خیام عزیزی مهر (1390). «رویکرد نهادی و تحلیل سیاست‌های رفاهی در ایران معاصر»، مطالعات جامعه‌شناختی. شماره 19، صص 56ـ23.
- فاطمی، سیدمحمدحسین و مهتاب قراخانلو (1399). درباره مقابله با شیوع ویروس کرونا (38)، استفاده از ظرفیت سهام عدالت برای انجام اقدامات حمایتی از خانوار در دوران شیوع ویروس کرونا. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات مالیه عمومی و توسعه مدیریت.
- قراخانلو، مهتاب (1398). بررسی ابعاد سهام عدالت، 2. مشمولان طرح، میزان سهام اختصاص‌یافته به آن‌ها و دوره تقسیط پرداخت ارزش سهام. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصاد مالیه عمومی و توسعه مدیریت.
- قراخانلو، مهتاب (1398). سهام عدالت، 1. مروری بر اقدامات انجام‌شده و آسیب‌شناسی. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات مالیه عمومی و توسعه مدیریت.
- قراخانلو، مهتاب (1399). سهام عدالت، 3. تعاونی‌های شهرستانی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات مالیه عمومی و توسعه مدیریت.
- قربانی، علی و محمدصادق کریمی (1397). «دادن اختیار فروش سهام به مردم، تنها راه نجات سهام عدالت»، شبکه کانون‌های تفکر ایران.
- کوزه‌چی، هادی و محمدامین زرگرزاده (1386). «پیشنهادهایی برای بهبود ساختار طرح سهام عدالت»، فصلنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی. شماره‌های 243 و 244، صص 233-224.
- گودرزی، مبین (1399)، عدم موفقیت خصوصی‌سازی در ایران، گروه علمی پژوهشی اقتصادی، زیرگروه برنامه‌ریزی و توسعه، پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
- مجلس شورای اسلامی قانون، برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1379.
- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1384). نقد آیین‌نامه سهام عدالت. معاونت پژوهشی، دفتر مطالعات اقتصادی.
- نظری علی‌آباد، مریم و امید عطایی (1386). ارزیابی طرح توزیع سهام عدالت. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی.
- هادی زنوز، بهروز (1384). «فقر و نابرابری درآمد در ایران»، فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی. سال چهارم، شماره 17.
- https://farhikhtegandaily.com/news/51316
)