ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
بررسی ابعاد امنیتی- اقتصادی آبهای مرزی مشترک بین ایران، عراق و ترکیه (حوضه آبریز دجله و فرات)
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (تحلیل)
نویسنده
دانشجوی دکترای، اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، ﺗﻬﺮان، ایران
چکیده
بررسی شرایط هیدروپلیتیکی و برنامه‌های کشورهای ساحلی حوضه دجله و فرات برای تسلط هرچه بیشتر بر منابع آب این حوضه و نیز آثار جدی بر اقلیم ازجمله افزایش دما، کاهش بارش و... نگرانی‌های بسیار جدی در خصوص آینده این حوضه ایجاد کرده است. همچنین، بی‌اعتمادی سیاسی باقی‌مانده از گذشته و رقابت منطقه‌ای بین کشورهای ساحلی رودخانه‌های دجله و فرات، مناقشات آبی را از مسائل فنی به موردی برای تقابل به‌جای همکاری در منطقه تبدیل کرده است. برای حل تنش‌های هیدروپلیتیکی در حوضه دجله و فرات، باید تنش‌های سیاسی و بی‌اعتمادی بین کشورها حل شود. مدیریت و حل این تنش تنها با رویکرد تکنیکی امکان‌پذیر نیست و نیازمند رویکردی جامع است که بتواند جنبه‌های حقوقی، سیاسی، اقتصادی، تکنیکی و امنیتی را به‌طور هم‌زمان در نظر گیرد. ازجمله مهم‌ترین ملاحظاتی که در حوزه مدیریت پایدار منابع آب و نیز به‌کارگیری دیپلماسی کارآمدتر در حوزه آبهای مرزی باید مورد توجه سیاست‌مداران قرار گیرد، بستر‌سازی و رایزنی با کشور عراق، به‌کارگیری دیپلماسی فعال و هوشمندانه در حوزه آبهای مرزی، بازبینی قانون توزیع عادلانه آب، مجزا کردن حوزه آب از حوزه سیاسی، توجه به نوع همکاری و تعامل با کشورهای همسایه در حوزه آب و ایجاد نظام حقوقی مشترک منطقه‌ای است.
کلیدواژه‌ها
- Bundesanstalt für Geowissenschaften und Rohstoffe. (2013). Inventory of Shared Water Resources in Western Asia. UN.
- Kankal, M., Nacar, S., & Uzlu, E. (2016). Importance of hydropower for sustainable energy development in Turkey: Case of Coruh River. Energy & Environment, 27(8), 905-918.
- Al-Ansari, N. (2013). Management of water resources in Iraq: perspectives and prognoses. Engineering, 5(6), 667-684.
- Ashraf, S., Nazemi, A., & AghaKouchak, A. (2021). Anthropogenic drought dominates groundwater depletion in Iran. Scientific reports, 11(1), 1-10.
)