ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
تحلیلی بر گزارش بهره‌وری شرکت‌های دولتی
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (تحلیل)
نویسنده
دانشجوی دکترای آینده پژوهی، دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران
چکیده
ضرورت توجه به ارتقای بهره‌وری و نقش مهم آن در توسعه اقتصادی‌ـ‌اجتماعی کشور همواره برای سیاست‌گذاران و حکمرانان روشن بوده و کمابیش در بیشتر برنامه‌های کلان و اسناد بالادستی مورد توجه قرار گرفته است. ارتقای بهره‌وری در کشوری مانند ایران که به‌صورت مستمر در معرض تهدیدهای بیرونی و چالش‌های درونی استفاده از منابع مالی و غیرمالی است، به‌جز تصویب قانون و ایجاد الزامات قانونی، به باور عمیق کارگزاران نظام و مدیران ارشد اجرایی کشور و طراحی سازوکارهایی برای نظارت و پایش پیوسته بهره‌وری نیاز دارد. تردیدی نیست که توجه به بهره‌وری، بهره‌گیری درست از منابع و اتخاذ تدابیری برای ارزیابی اثربخشی اقدامات و تصمیمات کلان کشور و افزایش کارایی دولت، مانع از بروز برخی بحران‌ها و کمبودها می‌شود که امروز گریبان‌گیر جامعه ایرانی است. پرواضح است که حتی در صورت تغییر وضعیت تجاری و اقتصادی ایران در بعد بین‌المللی و ایجاد گشایش‌های بین‌المللی برای اقتصاد کشور، رقابت‌پذیری در بازارهای پویای جهان و بهره‌مندی عادلانه همه اعضای جامعه از مواهب رشد اقتصادی، الزاماً مبتنی بر بهره‌وری است. سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی وظایفی در قبال ارتقای بهره‌وری خود و بخش‌های در اختیار دارند و در این میان، سازمان ملی بهره‌وری به‌عنوان متولی حرکت بهره‌وری در کشور، نیازمند ساختاری قدرتمند و انعطاف‌پذیر با شرایط کنونی کشور است و باید ابزارهای لازم را برای تدوین برنامه‌های بهره‌وری، پایش و نظارت درست آن‌ها در اختیار داشته باشد. این گزارش ضمن بررسی وضعیت بهره‌وری دولت و اقدامات سازمان ملی بهره‌وری، نگاهی کارشناسی به گزارش اخیر منتشرشده این سازمان در خصوص بهره‌وری شرکت‌های دولتی دارد.
کلیدواژه‌ها
- رادﻓﺮ، رﺿﺎ و ندا ﻛﻴﺎﻧﻲ (1392). «ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و رتبه‌بندی ﻋﻮاﻣﻞ مؤثر ﺑﺮ بهره‌وری ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل دﻳﻤﺎﺗﻞ»، فصلنامه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ بهره‌وری. 7 (25)، صص 130ـ111.
- سازمان ملی بهره‌وری (1401 الف). گزارش چکیده وضعیت بهره‌وری در ایران. تهران: نشر سازمان ملی بهره‌وری ایران.
- سازمان ملی بهره‌وری (1401 ب). گزارش وضعیت بهره‌وری در شرکت‌های دولتی. تهران: نشر سازمان ملی بهره‌وری ایران.
- فرزین، علیرضا (1400). حرکت ملی بهره‌وری: کارنامه سازمان ملی بهره‌وری ایران طی سال‌های 1396 تا 1400. تهران: سازمان ملی بهره‌وری ایران.
- ﻣﻴﺮﺳﭙﺎﺳﻲ، ﻧﺎﺻﺮ، ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ معمارزاده، اکبر ﻋﺎﻟﻢ ﺗﺒﺮﻳﺰ، رضا ﻧﺠﻒﺑﻴﮕﻲ و مهدی ﻋﻠﻲزاده (1391). «ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ در ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﻲ»، فصلنامه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺤﻮل. 4 (11)، صص 6ـ1.
- کریمی شهابی، اسداله. معمارزاده طهران، غلامرضا. الوانی، سید مهدی و مدیری، محمود. (1395). شناسایی موانع بهره‌وری سازمان‌های دولتی ایران. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول. ویژه‌نامه، صص 10-1.
- Ammons, D. N. (2004). Productivity barriers in the public sector. In: Holzer, M., ed. Public Productivity Handbook. New York: Marcel Dekker.
- Kaufman, H. (2001). Major players: Bureaucracies in American government. Public Admin. Rev. 61(1):18-42.
- Namazi, M. (2009). Preformance Focused AB. Cost Management informs Global, 34-45.
- R.D. (1992). Handbook of industrial and organizational psychology (2nd ed.). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
- Smith, E.A. (1990). The Productivity Manual: Methods and Activities for involving employees. In productivity improvement: Houston. Gulf publishing company.
- Thornhill, D. (2006). Productivity attainment in a diverse public sector. Paper presented at Seminar on Promoting Productivity in a Diverse Public Sector, Dublin, 21 April.
- Tolentino, A.L. (2004). New Concepts of productivity and its improvement. Paper presented at the Europen productivity network seminar, A reviwer of productivity improvement in Europe in the past 5 years, issues& scope for the futere”, Budapest, 13-14.
)