مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیرماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»1735-4188101120230121سرسخن23704752FAJournal Article20230510https://es.tesrc.ac.ir/article_704752_f06e4c280609265cafa5e7c9bb20d2c0.pdfمرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیرماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»1735-4188101120230121راهبردهای بومیسازی و تقویت ساخت داخل تجهیزات کلیدی صنعت نفت420704507FAیونس خداپرست پیرسراییدانشآموخته دکترای، اقتصاد نفت و گاز، دانشکده اقتصاد، دانشگاه لامه طباطبائی، تهران، ایرانJournal Article20230426تقویت توان ساخت داخل تجهیزات صنایع، ضمن خلق ارزشافزوده و رشد اقتصادی، موجب افزایش اشتغال، ارزآوری، کاهش وابستگی به خارج و درنهایت، ارتقای امنیت اقتصادی کشور میشود. این مهم بهویژه در صنعت نفت که ازجمله صنایع کلیدی و پیشران کشور است، اهمیتیدوچندان دارد. از سالها پیش، شرکتهای متعددی در ایران شروع به فعالیت کردهاند و هماکنون بالغ بر 800 شرکت در ایران در راستای بومیسازی قطعات و تجهیزات کلیدی فعالیت دارند. اگرچه به مدد این شرکتها هماکنون حدود 80 درصد تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت قابلیت تولید در داخل را دارند، آسیبشناسی این حوزه نشان میدهد به دلایل مختلف از تمام ظرفیت این شرکتها استفاده نشده است و برخی از آنها با نیمی از ظرفیت خود فعالیت میکنند. برخی از مهمترین دلایل عبارت از الفـ مشکلات مربوط به تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش، بـ مشکلات تأمین مواد اولیه، پـ مشکلات حوزه ثبت سفارش و تخصیص ارز، تـ مشکلات ترخیص کالا و امور گمرکی و ثـ مشکلات مربوط به انعقاد قرارداد و تبعیض بین شرکتهای داخلی و خارجی است. با توجه به مزیتهای تقویت ساخت داخل تجهیزات صنعت نفت، توجه به مواردی مانند توانمندسازی و باور به توان بخش خصوصی، اتخاذ سیاستهای ارزی مناسب و تدابیری برای پرداخت بهموقع مطالبات تولیدکنندگان، اتخاذ استراتژیهای کارآمد در راستای ارائه تسهیلات و حمایتها، حمایت تعرفهای و تسریع در ترخیص کالاها از گمرک و تشکیل کارگروههای تخصصی برای نظارت بر حسن اجرای قوانین حامی تولید داخلی تجهیزات صنعت نفت، در این زمینه مؤثر است.https://es.tesrc.ac.ir/article_704507_e726f2d3eb079ead7a9ef40402374d0d.pdfمرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیرماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»1735-4188101120230121تأسیس مناطق آزاد جدید در کشور و تهدید امنیتی پولشویی در این مناطق2136704508FAسعیده احمدیدانشآموخته دکتری اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایرانJournal Article20230426مناطق آزاد تجاری بهعنوان قطبهای مهم در یکپارچگی اقتصادی جهانی، با تحریک رشد اقتصادی، نقش مهمی در فعالیتهای اقتصادی بسیاری از کشورها و تولیدکنندگان عمده ایفا میکنند. بر مبنای همین باور در سالهای اخیر تلاش بسیاری شده است تا تعداد این مناطق در کشور افزایش یابد. این در حالی است که این مناطق در تمام کشورهای جهان یکی از گلوگاههای پولشویی به شمار میروند و ازآنجاکه مسئولان در خصوص چگونگی تأمین مالی تأسیس مناطق آزاد جدید چارهای نیندیشیدهاند، میتوان نتیجه گرفت که به مباحث مرتبط با پولشویی در این مناطق و تهدیدهای ناشی از آن نیز اندیشیده نشده است. این موضوع در حالی است که پولشویی دربردارنده پیامدهای اقتصادی و امنیتی بسیاری است. ازاینرو راهکارهایی مانند بازبینی در ساختار گمرکی در مناطق آزاد و ایجاد گمرکهای تخصصی، الزام مناطق آزاد به اجرای قانون مبارزه با پولشویی، مالیاتستانی صفر درصد به معنای حسابرسی دقیق، امکان دسترسی مجریان قانون به اطلاعات مشتریان در سیستم مالی، اصلاح عملکرد جزیرهای و ناهماهنگ نهادهای متولی برای مبارزه مؤثر با پدیده پولشویی در کشور پیشنهاد میشود.https://es.tesrc.ac.ir/article_704508_7d77dc49fd06e1255548bd6bebfd21c6.pdfمرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیرماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»1735-4188101120230121وضعیت رفاه اقتصادی در طی سالهای اخیر3750704509FAمعصومه سادات سجادیپژوهشگر گروه فساد و رتبهبندی اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایرانJournal Article20230426اتخاذ سیاستهای نامناسب داخلی در کنار پیامدهای منفی عوامل خارجی مانند اعمال تحریمهای خارجی، شیوع ویروس کرونا و... به کاهش سطح رفاه اقتصادی خانوارهای کشور در سالهای اخیر دامن زده است. این در حالی است که تداوم افزایش شدید قیمت کالاهای خوراکی و غیرخوراکی با کاهش سطح رفاه اقتصادی خانوارهای دهکهای پایین و حتی متوسط جامعه، تهدیدکننده امنیت ملی است. سرمایهگذاری برای توسعه زیرساختها در استانهای محروم و مهارتآموزی اقشار ضعیف جامعه، تأمین کالاها و خدمات اساسی در شرایط تشدید تورم و تعدیل درآمد حقیقی، برقراری ثبات اقتصادی و بسترسازی در راستای تقویت تولید نهادههای تولیدی، ارزیابی و سنجش مستمر وضعیت رفاه اقتصادی مردم و ارائه آمار شفاف در این حوزه، برخورد قاطع با اخلالگران ثبات بازار و نظارت دقیق بر فرایند تولید، توزیع و قیمتگذاری کالاها، افزایش صداقت و همدلی مسئولان با مردم و سرمایهگذاری در راستای ارتقای سرمایه اجتماعی، افزایش آمادگی ذهنی مردم و ارتقای عملکرد رسانه ملی و... به افزایش سطح رفاه اقتصادی اقشار مختلف جامعه میانجامد.https://es.tesrc.ac.ir/article_704509_b7ace390ec389dbda3b2e47cc83bb180.pdfمرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیرماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»1735-4188101120230121پیمان ابراهیم و معادلات امنیتی خاورمیانه5164704510FAپوریا هاشمی موحددانشآموخته کارشناسی ارشد، روابط بینالملل، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایرانJournal Article20230426صهیونیستها از دهه 1948، با دو سیاست مشت خونین «سرکوب» علیه فلسطینیان معترض به غصب سرزمین مادری و «عادیسازی» روابط با سران جهان عرب، برخلاف تمام کنوانسیونها و رژیمهای حقوقی بینالمللی، به توسعه اراضی تحت اشغال خود ادامه دادند. هدف از نگارش این نوشتار، بررسی تأثیر پیمان ابراهیم در سال 2020، بر امنیت اقتصادی خاورمیانه و شمال آفریقاست که برخلاف خوشبینی غربیها که انتظار طلوعی جدید در خاورمیانه ضد صهیونیستی داشتند، پس از گذشت دو سال، شواهد حکایت از افزایش شکافهای امنیتی در ابعاد مختلف اقتصادی ازجمله امنیت تجارت دوجانبه، امنیت انرژی و امنیت ترانزیتی در خاورمیانه و برخی کشورهای آفریقایی دارد. بهرهمندی از دیپلماسی فعال در روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس دررابطهبا رژیم صهیونیستی، بهبود روابط با غرب و بهرهگیری از راهبرد جنگ ترکیبی در ناکام گذاشتن اهداف رژیم صهیونیستی در منطقه خاورمیانه، به خنثیسازی اهداف پیمان ابراهیم که بیشازپیش بر تهدید ایران متمرکز است، کمک میکند.https://es.tesrc.ac.ir/article_704510_4350e3b0d85ce25480fe396e6defa0ff.pdfمرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیرماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»1735-4188101120230121آسیبشناسی مدل حکمرانی مناطق آزاد کشور6576704511FAزهرا مشفقدانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایرانJournal Article20230426آسیبشناسی چالشهای حکمرانی در مناطق آزاد گواه است که مشخص نبودن جایگاه الگوی اداره و مدیریت مناطق آزاد در اقتصاد کشور و نبود شفافیت در اهداف نهایی این مناطق و نیز متناسب نبودن برخی از قوانین و مقررات با فضای حاکم بر مناطق آزاد از عمده تعارضها و ناکارآمدیها در این مناطق است که با اصلاح چالشهای مطرحشده میتوان به تحقق اهداف تعیینشده برای مناطق آزاد امیدوار بود. بازنگری قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی نیازمند این است که با آسیبشناسی دقیق از مناطق موجود، نقاط ضعف این مناطق شناسایی شود و سپس الگوی مدیریتی جدید تدوین و متناسب با آن نیز قوانین و مقررات حاکم بر این مناطق اصلاح شود. در غیر این صورت قوانین موجود مناطق آزاد به هدررفت منابع منجر میشود و دستاوری برای این مناطق نخواهد داشت. برای بهبود عملکرد این مناطق، بازنگری در ساختار دبیرخانه مناطق آزاد، بازنگری در نحوه تأمین مالی این مناطق، هدفمند کردن معافیتهای مالیات، تمرکز بر هدفگذاری تخصصی در مناطق آزاد، تمرکز بر جذب سرمایهگذاری خارجی بهصورت هدفمند و انتصاب شایسته مدیران فارغ از معیارهای سیاسی توصیه میشود.https://es.tesrc.ac.ir/article_704511_2c85b8f8fd8fab923e3c1f1adf108a9b.pdfمرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیرماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»1735-4188101120230121تحلیل اهم اقدامات مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسبوکار7788704512FAمصطفی سمیعینسباستادیار، گروه اقتصاد سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیهالسلام، تهران، ایران/ عضو اندیشکده اقتصادJournal Article20230426بر اساس نتایج این مطالعه، مواردی مانند قوانین متعدد، دستوپاگیر و قدیمی، تعارض منافع و تلاش برای حفظ منافع ناشی از امضاهای طلایی، عدم اطلاعرسانی دقیق و کاهش سطح اعتماد عمومی مردم و... بهعنوان مهمترین چالشهای اجرای طرح تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار کشور شناخته شدهاند. تضعیف اقتدار مسئولان و دولتمردان در اجرای این طرح با تشدید ناامیدی فعالان اقتصادی از رفع موانع تولید و بهبود محیط کسبوکار، احتمال بروز فساد و تداوم تخلف برخی از دستگاهها در صدور مجوزهای کسبوکار، تضعیف چرخه تولید ملی و... تهدیدکننده امنیت ملی کشور است. امید میرود موضوعاتی مانند رصد و ارزیابی عملکرد سالانه و میزان پیشرفت واقعی طرح تسهیل صدور مجوزها، امکان گزارشگیری و امتیازدهی مردم از عملکرد درگاه ملی مجوزهای کسبوکار، بارگذاری قسمت مجزا از نتایج رسیدگی به شکایتهای مردمی، بهرهمندی از تجربه کشورهای موفق با در نظر داشتن تفاوت زیرساخت کشور با دیگر کشورها، استمرار در مطالعه و همکاری با دانشگاهها و پژوهشکدههای مختلف، ارائه آمار شفاف و دقیق و پرهیز از به دام افتادن در دور باطل آماردهی غیرواقعبینانه، احصا و پایش قوانین و مقررات، تعریف ضمانتهای اجرایی و ابزارهای عملیاتی برای برخورد با اعمال سلیقه دستگاههای متخلف، اتخاذ تدابیر مناسب برای رونق تولید ملی، جلب اعتماد عمومی و مشارکت مردم و... به اجرای سریع و دقیق طرح تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار در کشور بینجامد.https://es.tesrc.ac.ir/article_704512_316b820fbb51168015d5d676a881d933.pdf