استراژی‌های توسعه صنعت کشتی‌سازی ایران براساس تجربه ترکیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (راهبرد)

نویسنده

پژوهشگر گروه فساد و رتبه‌بندی اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایران

چکیده

کشور ترکیه در بهره‌مندی از منافع حاصل از صنایع دریایی و به‌طور مشخص توسعه صنعت کشتی‌سازی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است. آخرین گزارش بخش دریایی ترکیه در سال 2020 میلادی گویای آن است که ظرفیت حمل‌ونقل بخش دریایی ترکیه در میان 30 کشور دارای بزرگ‌ترین ناوگان‌های جهان (1000 GT و بیشتر)، در جایگاه پانزدهم قرار گرفته است. همچنین ناوگان تجاری کشور ترکیه در میان مجموع ناوگان‌های جهان (مشتمل بر 300  GTبه بالا)، مستقر در 155 کشور جهان، جایگاه 30ام را کسب کرده است. از سوی دیگر، ترکیه به‌عنوان یازدهمین اقتصاد جهانی کشتی‌سازی از نظر تعداد کشتی‌های تکمیل‌‌شده در سال 2019، شناخته شده است. باید دقت نمود، کشور ترکیه به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در ساخت قایق‌های تفریحی لوکس جهان مطرح است. همچنین کارخانه‌های کشتی‌سازی ترکیه با به‌کاربستن مقررات و استانداردهای بین‌المللی زیست‌محیطی در بازیافت ایمن و سبزتر، به‌عنوان اولین کشور در بازیافت کشتی در سال 2019 میلادی شناخته شده است. بنابراین با توجه به وجوه تشابه موقعیت ژئوپلیتیک و ساختار اقتصادی و سیاسی میان ایران و ترکیه، تحلیل سیاست‌ها و تجربه‌های این کشور، بدون‌شک برای صنعت دریایی کشور ضروری و مفید است. توجه به منافع حاصل از توسعه صنعت کشتی‌سازی و ضرورت برقراری ثبات اقتصادی، ضرورت انجام (R&D) به‌منظور بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته در صنعت کشتی‌سازی، توجه به نقش مؤثر نیروی انسانی متخصص در توسعه صنعت کشتی‌سازی، افزایش انعطاف‌پذیری کارخانه‌های کشتی‌سازی همسو با تغییرات بازار، همکاری با شرکت‌های موفق کشتی‌‌سازی سایر کشورها، بهره‌مندی از تجربه کشورها در صنعت کشتی‌سازی و...، به‌عنوان مهم‌ترین تجربه‌های کشور ترکیه در توسعه صنعت کشتی‌سازی این کشور مطرح می‌شود که برای ایران نیز مفید است.

رضوی صیاد، رضا (1394)، «ترکیه، صنایع دریایی و فرصت‌های موجود»، مرکز بررسی‌ها و مطالعات راهبردی سازمان بنادر و دریانوردی، ماهنامه الکترونیکی مسیر، سال دوم، شماره 10.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1397)، «نقش و جایگاه صنایع دریایی در اقتصاد ایران (با نگاهی به احکام قانون برنامه ششم توسعه و راهکارهای اجرایی دستیابی به اهداف صنایع دریایی)»، شماره مسلسل: 15810.
مدنی، شیما (1391)، «برآورد سهم مشارکت دریاها و اقیانوس در اقتصاد ملی ایران»، اقیانوس‌شناسی، سال سوم، شماره 12.
http://www.oecd.org/sti/ind/shipbuilding.htm.
Maritime Sector Report Istanbul 2020.