ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
راهبردهای حمایت مالیاتی موثر از تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (راهبرد)
نویسنده
دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه امام صادق (ع) و کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس
چکیده
این مقاله در پی شناسایی موانع مالیاتی بر سر راه تولیدکنندگان و آسیب‌شناسی نحوه پشتیبانی از تولید در نظام مالیاتی و معرفی اولویت‌های مانع‌زدایی و راه‌های مناسب حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین از جنبه مالیاتی است. بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد بیشترین موانع مالیاتی و مشکلاتی که برای تولیدکنندگان ایجاد می‌شود، مربوط به رویه‌های اجرایی سازمان امور مالیاتی است. قوانین نیز خالی از اشکال نیستند، اما چنانچه سازمان امور مالیاتی، قوانین مالیاتی به‌خصوص قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان ، ماده 97 و ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم (طرح جامع مالیاتی) و قانون دائمی ارزش‌افزوده را به‌درستی اجرا کند، بسیاری از موانع موجود از پیش پای تولیدکنندگان مختلف برداشته می‌شود. عمده مشکلات اجرایی عبارت از ممیزمحوری و فرایند نامناسب دادرسی است. افزون‌بر موارد یادشده، در قوانین مالیاتی نیز اشکالاتی وجود دارد که اهم آن‌ها عبارت از «جذابیت مالیاتی سوداگری و فعالیت‌های غیرمولد»، «پیچیدگی، بی‌ثباتی و تشتت قوانین» و «اثر نامطلوب معافیت‌های ماده 145 بر بانک‌محور شدن واحدهای تولیدی» است. با توجه به آسیب‌شناسی انجام‌شده به‌طور خلاصه می‌توان گفت در راستای مانع‌زدایی برای ارتقای تولید در بخش مالیاتی باید این محورها به ترتیب اولویت در دستور کار قرار بگیرد. «تصویب و اجرای مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر مجموع درآمد»، «کاهش نرخ مالیاتی سود شرکت‌های تولیدی»، «اجرای کامل طرح جامع مالیاتی»، «اجرای دقیق قوانین (به‌خصوص قانون سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی)»، «الکترونیکی شدن حسابرسی مالیاتی دفاتر واحدهای اقتصادی و قطع ارتباط مؤدی و ممیز مالیاتی» و «تسریع در هوشمندسازی فرایندها».
کلیدواژه‌ها
- بنیاد توسعه فردا (1399). درددل کسب‌وکارهای مردم با سازمان امور مالیاتی. تهران: تینای تهرانی.
- شاکری، عباس (۱۳۹۵). اقتصاد کلان، نظریه‌ها و سیاست‌ها. انتشارات رافع.
- قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب سال 1398.
- قانون مالیات بر ارزش‌افزوده مصوب سال 1400.
- قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال 1366 و اصلاحات بعدی.
ـ گزارش نظرسنجی وزارت صمت از 955 فعال اقتصادی در خصوص مهم‌ترین موانع تولید (1400).
ـ مرکز پژوهشهای اتاق ایران (زمستان 1399). گزارش پایش ملی محیط کسب‌وکار.
- مرکز پژوهشهای مجلس (1398). گزارش درباره مالیات بر ارزش افزوده، 6. آسیب شناسی اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران. شماره مسلسل: 16424.
- مرکز پژوهشهای مجلس (1399) گزارش درباره جهش تولید، 3. تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه‌ها. شماره مسلسل: 17091.
- Appelt, S., Bajgar, M., Criscuolo, C., & Galindo-Rueda, F. (2016). R&D Tax Incentives: Evidence on design, incidence and impacts.
- Organisation for Economic Co-operation and Development, Data, 2018
-Gruber, Jonathan. (2013). Public Finance and Public Policy (Fourth Edition). New York: Worth Publishers.
- Organisation for Economic Co-operation and Development, Tax Policy Studies, OECD. (2006). Fundamental Reform of Personal Income Tax. OECD Publishing.
)