ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
راهبردهای دیپلماسی آب در تالاب بینالمللی هامون
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (راهبرد)
نویسنده
دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
از دیرباز رودخانه‌های مرزی همواره منشأ اختلاف بسیاری میان ایران و افغانستان بوده است. رودخانه مرزی هیرمند در مرز ایران و افغانستان و بحث تأمین حقابه ایران، منشأ برخی تنش‌ها میان دو کشور است. نتایج این گزارش نشان می‌دهد که تسهیم آب در حوضه آبریز هیرمند افزون‌بر شرایط اقلیمی و ویژگی‌های حوضه آبریز، به‌شدت از مراودات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و سیاست‌های ناکارآمد آبی دو کشور نیز اثرپذیر است. با توجه به چالش‌‌های موجود در شکل‌گیری وضعیت بحرانی حوضه آبریز هیرمند، تنها چانه‌زنی بر سر مسائل فنی و حقوقی نمی‌تواند وضعیت تسهیم آب در این حوضه و همچنین، احیای تالابهای هامون را در پی داشته باشد، بلکه نیاز است دو کشور به این فهم و آگاهی برسند که برای حفاظت و پایداری از محیط‌زیست تالابهای هامون باید سیاست واحدی به کار گرفته شود. ازاین‌رو راهکارهایی ازجمله به‌کارگیری نگاه راهبردی در دیپلماسی آب، عدم وابستگی به کشور خارجی در تأمین آب آشامیدنی استان سیستان و بلوچستان، به‌کارگیری معامله برد-برد و هوشمندانه با افغانستان، تغییر الگوی کشت کشاورزی در منطقه سیستان و بلوچستان، به‌کارگیری راه‌حل دیپلماتیک و استفاده از فشارهای سیاسی و تغییر نگاه افکار عمومی در افغانستان توصیه می‌شود.
کلیدواژه‌ها
- اندیک، بهنام؛ و میان‌آبادی، حجت. (1402). هیدروپلیتیک رودخانه کابل: نقش آب در تعاملات افغانستان و پاکستان. نشریه مدیریت آب و آبیاری، 13(25)، 209-237.
doi: 10.22059/jwim.2023.350891.1029
- میان‌آبادی، حجت (1400). گزارش سازه‌های خاکی ایران مانعی برای ورود آب هیرمند به کشور. دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.
)