ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
راهبردهای الگوی آبیاری کشور باتوجه به ظرفیت‌های دانش‌بنیان
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (راهبرد)
نویسنده
دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
چکیده
بر اساس گزارش‌های مرکز آمار و وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی 1400-1399، حدود 50 درصد محصولات زراعی از اراضی کشت آبی و حدود 49 درصد آن، کشت دیم بوده است. از کل اراضی برداشت‌شده در سال زراعی یادشده، حدود 93 درصد تولید محصولات زراعی متعلق به اراضی کشت آبی و حدود 7 درصد آن متعلق به اراضی کشت دیم بوده است. ارتفاع بارندگی در کل کشور در سال آبی 1402-1401 نسبت به سال آبی 1401-1400، 037/0 درصد کاهش یافته و میزان تغییر بارندگی سال آبی جاری نسبت به سال آبی 1400-1399، 24/0 درصد افزایش داشته است. بر اساس آخرین گزارش‌های منتشرشده وزارت جهاد کشاورزی، بیش از 200 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی، مجهز به انواع سامانه‌های نوین آبیاری، شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی، زیرسدهای مخزنی و... شده است و انتظار می‌رود ظرفیت بازده آبیاری کشور حدود 13 درصد افزایش یابد و حدود 250 میلیون مترمکعب آب کشاورزی نیز با اجرای طرح‌های یادشده در پایان سال 1400 صرفه‌جویی شده باشد. در راستای اصلاح و آسیب‌شناسی بهتر الگوی آبیاری کشور مبتنی بر شرکت‌های دانش‌بنیان، این راهکارهای راهبردی پیشنهاد می‌شود. ارتقا و بهبود کیفیت تجهیزات آبیاری در راستای کاهش مصرف آب و هزینه‌های تولیدکنندگان، حمایت مالی از کشاورزان کوچک‌مقیاس و شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای استفاده از روش‌های آبیاری مدرن و آسیب‌شناسی منطقه‌ای و ناحیه‌ای الگوی آبیاری محصولات کشاورزی.
کلیدواژه‌ها
- اسلامپور، سعیدرضا. (1392).آسیب شناسی سامانه های آبیاری تحت فشار در مرحله ساخت با هدف ارتقای بهره برداری، چهارمین همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، اهواز،https://civilica.com/doc/251711 .
- دهقانی سانیج، حسین؛ حقایقی، سید ابوالقاسم؛ کرامتی، مجید؛ فرازمند، حسین؛ و پیرتاج همدانی، رضا (1400). سامانه تصمیم ساز برنامه ریزی هوشمند آبیاری. بازتاب تات، 4(13)، 18-19.
- سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، 2023. FAOSTAT
- کیانی، علیرضا؛ آبیار، نورمحمد؛ مساوات، سیدافشین؛ یزدانی، محمدرضا (1399). تغییر روش کشت و آبیاری برنج برای تعدیل کم آبی و افزایش بهره وری آب در استان گلستان. بازتاب تات. 3(10)، 30-31.
- نامور حمزانلویی، حمید و زهره جهانی (1400). افزایش راندمان آبیاری با روش کف‌کار در اراضی شور، بازتاب تات. 4(11)، 25-24.
- وزارت نیرو.https://yun.ir/ste5md
- مرکز آمار و اطلاعات جهاد کشاورزی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات (maj.ir)
-Nazari, B., Liaghat, A., Akbari, M. R., & Keshavarz, M. (2018). Irrigation Water Management in Iran: Strategic Planning for Improving Water use Efficiency. Agricultural Water Management, 208, 7-18.
- Yang, P., Wu, L., Cheng, M., Fan, J., Li, S., Wang, H., & Qian, L. (2023). Review on Drip Irrigation: Impact on Crop Yield, Quality, and Water Productivity in China. Water, 15(9), 1733.
)