ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
پیامدهای اقتصادی سالمندی جمعیت
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (هشدار)
نویسنده
دانش‌آموخته دکترای جامعه‌شناسی،دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
سالمندی جمعیت به‌عنوان پدیده جهانی، اجتماعی و مگاترند جمعیتی دارای تأثیرات و پیامدهای اقتصادی مانند افزایش هزینه‌های نظام بازنشستگی و تأمین اجتماعی، افزایش بار مسئولیت دولت و نیاز به حمایت اجتماعی دولتی، کاهش رشد اقتصادی، افزایش هزینه‌های سلامت و درمان و درنهایت، نیاز به ایجاد و گسترش خدمات سالمندی است. در گزارش حاضر به این پیامدها پرداخته و درنهایت، توصیه‌های سیاستی ارائه شده است. باید توجه داشت سالمندی جمعیت در ایران اجتناب‌ناپذیر است، اما می‌توان با آینده‌نگری، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری درست، آثار و پیامدهای منفی آن را کاهش داد.
کلیدواژه‌ها
- حسن‌زاده، محمد، امیرعلی فرهنگ و علی محمدپور (1400). «اثر سالخوردگی جمعیت بر رشد اقتصادی (مطالعه کشورهای عضو مناپ)، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران. 16 (31)، صص 247-217.
- دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (1400). بحران صندوق‌های بازنشستگی و ضرورت اصلاح.
- راسل، مهری و علی اردلان (1386). «آینده سالمندی و هزینه‌های خدمات سلامت؛ هشداری برای نظام سلامت کشور (مقاله مروری)»، سالمند: مجله سالمندی ایران. ۲ (۲)، صص ۳۰۵-۳۰۰.
- سازمان تأمین اجتماعی (1401). سالنامه آماری سال 1400.
- شجاعی، فروغ و دیگران (1398). «اثرات پیری جمعیت بر هزینه مراقبتهای بهداشتی در ایران». تأمین اجتماعی، 15 (1)، صص 127-139.
- فتحی، الهام (1398). «پدیده سالخوردگی جمعیت در ایران«، بررسی‌های آمار رسمی ایران. ۳۰ (۲) ، ۴۱۳-۳۸۷.
- کوچک‌زاده، سمیه و دیگران (1401). «اثر سالمندی جمعیت بر هزینه‌های سلامت با رویکرد سیاست‌های کلی جمعیت»، سیاست‌های راهبردی و کلان. 10 (38)، صص 362-342.
- لی، رونالد و اندرو میسن (1397). سالخوردگی جمعیت و اقتصاد نسلی. ترجمه مجید کوششی و لیلی نیاکان، تهران: مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
- مرکز آمار ایران (1335). نتایج کلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1335، تهران: مرکز آمار ایران.
- مرکز آمار ایران (1395). نتایج کلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395، تهران: مرکز آمار ایران.
- موسویان، منیژه، عبدالله خوشنودی و مسعود نیکوقدم (1401). «بررسی تجربی اثر سالخوردگی جمعیت بر تورم در کشورهای منتخب درحال‌توسعه و توسعه‌یافته در دوره 2018 – 2000»، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی. 12 (42)، صص 98-78.
- میرزایی، محمد، سعدالله دارابی و میترا باباپور (1396). «سالخوردگی جمعیت در ایران و هزینه‌های رو به افزایش بهداشت و درمان»، سالمند: مجله سالمندی ایران. ۱۲ (۲)، صص ۱۶۹-۱۵۶.
- یحیوی دیزج، جعفر، مریم تاجور و یوسف محمدزاده (1398). «رابطه وجود سالمند در خانوار با هزینه‌های سلامت خانوار‌های ایرانی با استفاده از داده‌های ملی هزینه‌های درآمد خانوار سال ۱۳۹۵»، سالمند: مجله سالمندی ایران. ۱۴ (۴) ، صص ۴۷۷-۴۶۲.
- Alavinia, S.M. & Burdorf, A. (2008). Unemployment and retirement and ill-health: a cross-sectional analysis across European countries, International Archives of Occupational and Environmental Health, 82(1), 39-45.
- Antony, S.P., Purwar, P.C., Kinra, N. & Moorthy, J. (2011.) India: opportunities and challenges of demographic transition, The Silver Market Phenomenon. Marketing and Innovation in the Aging Society, Kohlbacher, F. & Herstatt, C. (Eds), pp. 339-351, Springer, Heidelberg.
- Auerbach, A. J. (2012). Societal aging: Implications for fiscal policy (No. 12-E-12). Tokyo: Institute for Monetary and Economic Studies, Bank of Japan.
- Aurora, A. C., Renuga Nagarajan, T. N., & Silva, S. T. (2017). The impact of ageing and the speed of ageing on the economic growth of least developed, emerging and developed countries, 1990–2013. Review of Development Economics, 21(3), 909–934.
- Bloom, D. E., Canning, D. & Sevilla, J. (2011). The Demographic Dividend. A New perspective on the Economic Consequences of Population Change, Santa Monica: USA.
- Bojanić, I. B., & Erceg, A. (2017). Silver Economy: Demographic change and economic opportunity, Economic Development, Technological Change and Growth. Interdisciplinary Management Research Conference XIII, Croatia, Opatija.
- Bran, F., Popescu, M.-L., & Stanciu, P. (2016). Perspectives of silver economy in European Union. Revista de Management Comparat International, 17(2), 130.
- Broniatowska, P. (2017). Population ageing and inflation. Journal of Population Ageing, 12(1), 179-193.
- Canning, D. (2007). The impact of ageing on Asian development. In seminar on Ageing Asia: A New Challenge for the Region, ADB Annual Meeting, Kyoto, Japan.
- Carvalhoa, C., Ferrerob, A., & Nechio, F. (2016). Demographics and real interest rates: Inspecting the mechanism. European Economic Review, 88, 208-226.
- Chen, J., Wang, Y., Wen, J., Fang, F., & Song, M (2016). The influences of aging population and economic growth on Chinese rural poverty. Journal of Rural Studies, 47, 665-676.
- Costa, MF. & Ciosak, SI. (2010). Comprehensive health care of the elderly in the Family Health Program: vision of health professionals. Revista da Escola de Enfermagem da USP. 44(2), 437-44.
- Eitner, C., Enste, P., Naegele, G. & Leve, V. (2011). The discovery and development of the silver market in Germany, The Silver Market Phenomenon – Marketing and Innovation in the Aging Society, Kohlbacher, F. & Herstatt, C. (Eds), pp. 309-324, Springer, Heidelberg
- European Commission (2015). Growing the European Silver Economy – Background paper, available at http://ec.europa.eu/research/ innovation-union/pdf/active-healthy-ageing/ silvereco.pdf (accessed on 18.2.2017.)
- Fox, S. (2001). Wired Seniors. A Fervent Few, Inspired by Family Ties. Pew Internet & American Life Project.
- Hsu, M., Liao, P., & Zhao, M. (2018). Demographic change and long‐term growth in China: Past developments and the future challenge of aging. Review of Development Economics, 22(3), 928–952.
- Kluge, F. A. (2013). The Fiscal Impact of Population Aging in Germany. Public Finance Review, 41(1), 37-63.
- Kotwal, N., & Prabhakar, B. (2009). Physical needs and adjustments made by the elderly. Studies on Home and Community Science, 3(2), 115-221.
- Krzyminiewska, G. (2020). Ethical dilemmas of the silver economy. Ekonomia i Prawo. Economics and Law, 19(1), 61–71.
- Larsen, M. & Pedersen, P.J. (2015). Labor Force Activity after 60: Recent Trends in the Scandinavian Countries with Germany as a Benchmark, IZA Discussion Paper No. 9393.
- LeBlank, J., Porpiglia, A., Teppa, F., Zhu, J., & Ziegelmeyer, M. (2015). Household saving behavior and credit constraint in the Euro area. European Central Bank, No. 1790, 1-33.
- Lee, H. H., & Shin, K. (2019). Nonlinear effects of population aging on economic growth. Japan and the World Economy, 51, 100963.
- Lee, R., & Mason, A. (2007). Consumption, Saving and Capital Accumulation as Age Distributions Change, National Institutes of Health.
- Lee, R., Mason, A., & Miller, T. (2000). Life Cycle Saving and the Demographic Transition: The Case of Taiwan. Population and Development Review, 26, 194–219.
- Li, X., Li, Z., & Chan, M. (2012). Demographic change, savings, investment, and economic growth. The Chinese Economy, 45(2), 5–20.
- Lisenkova, K., Merette, M., & Wright, R. (2012). The Impact of Population Ageing on the Labour Market: Evidence from Overlapping Generations Computable General Equilibrium (OLG-CGE) Model of Scotland. (Strathclyde Discussion Papers in Economics; No. 12-13). University of Strathclyde.
- Mamun, S. A. K., Rahman, M. M., & Khanam, R (2020). The relation between an ageing population and economic growth in Bangladesh: Evidence from an endogenous growth model. Economic Analysis and Policy, 66, 14-25.
- Noroozian, M. (2012). The elderly population in iran: an ever growing concern in the health system. Iranian journal of psychiatry and behavioral sciences, 6 (2), 1–6.
- Peterson, P. G. (1999). Gray Dawn: How the Coming Age Wave Will Transform America- and the World. New York: Times Books.
- Sivalap, S., Sutida, p., & Jirawat, J. (2014). Dose an Agein Population Diminish or Enhance Economic Growth? A Survey of Literature, Meiji Journal of Political Science and Economics, 3, 1- 10.
- United Nations Population Division (2015). World Population Prospects: The 2015 Revision, Population Database, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York.
- United Nations, Department of Economic and Social Affairs Population Division (2019). World Population Ageing 2019: Highlights (ST/ESA/SER.A/430). United Nations, New York.
- Venneberg, D L., & Eversole, B. W. (2010). The Boomer Retirement Time Bomb:How Companies Can Avoid the Fallout from the Coming Skills Shortage. Santa Barbara: Praeger.
)