ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
شکاف طبقاتی و وضعیت فقر و نابرابری
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (هشدار)
نویسنده
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
شکاف طبقاتی و نابرابری درآمد، همواره منشأ بسیاری از نابسامانی‌‌های اجتماعی بوده است. گسترش فاصله طبقاتی از یک‌سو، به افزایش فقر در جامعه منجر می‌شود و از سوی دیگر می‌تواند به‌واسطه تبعات سیاسی ـ اجتماعی که به‌دنبال دارد، به فروپاشی نظام سیاسی منجر شود. در این گزارش وضعیت شکاف طبقاتی، مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهایی جهت مقابله با فقر و نابرابری ارائه می‌شود.بررسی وضعیت شاخص‌های ضریب جینی و نسبت سهم 10 درصد ثروتمندترین به 10 درصد فقیرترین، به‌عنوان دو نمونه از مرسوم‌ترین شاخص‌ها برای ارزیابی وضعیت شکاف طبقاتی و نابرابری درآمد، بیانگر آن است که در سال‌های اخیر فاصله طبقاتی افزایش یافته است. تورم، رکورد و بیکاری، رشد جمعیت و کاهش درآمدِ حقیقی حقوق‌بگیران از مهم‌ترین دلایل گسترش شکاف طبقاتی به‌شمار می‌آیند. افزایش فقر و نابرابری در جامعه می‌تواند تبعاتی مانند افزایش مشاغل کاذب، جرم و بزهکاری، تأثیر منفی بر سطح سلامت عمومی و کاهش انگیزه تحصیل در مقاطع بالاتر بین افراد کم‌درآمد را به‌دنبال داشته باشد. از سوی دیگر، گسترش فقر و نابرابری درآمد باعث ایجاد نارضایتی بین اقشار ضعیف جامعه می‌شود و می‌تواند به کاهش حمایت مردم از حکومت منجر شود و از آنجا که بقای نظام سیاسی در هر کشوری به رضایت عموم مردم از حکومت وابسته است، گسترش فقر و نابرابری درآمد خطری جدی برای بقای نظام سیاسی کشور به‌شمار می‌آید. از‌این‌رو به‌منظور جلوگیری از روند رو‌به‌رشد شکاف طبقاتی و گسترش فقر، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شوند: 1- هدفمندکردن پرداخت یارانه نقدی و حمایت معیشتی از دهک‌های پایین درآمدی، 2- ایجاد فرصت‌های شغلی، 3- مهارت‌آموزی و توانمندسازی اقشار ضعیف.
کلیدواژه‌ها
- مرکز آمار ایران.
- بررسی عوامل موثر بر نابرابری مالی، صادقی، علی، هاتفی، مجید، ظاهری، عزیز، فصلنامه پژوهشهای پولی و بانکی، زمستان 1398.
- بررسی عوامل موثر بر فقر، مرکز پژوهشهای مجلس.
)