بررسی چالش‌های تعاونی‌های سهام عدالت (مطالعه موردی استان تهران)
نوع مقاله : پژوهشی (تحلیل)
نویسنده
دانش آموخته دکترای رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
تعاون به معنای عام آن در طول زندگی بشر و مفهوم خاص آن در نظام‌های اقتصادی، در تقویت بخش مردمی و قدرت‌بخشی جمعی و کاستن آثار زیان‌بار گسترش سرمایه‌داری بی‌قیدوشرط، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. نادیده انگاشتن ماهیت مستقل تعاونی‌ها و استفاده از آن به شکل ابزاری، مولد چالش‌های جبران‌ناپذیری است که این مطالعه به بخشی از آن‌ها می‌پردازد. مجموعه‌ای از فقدان‌ها که با بررسی پرونده‌ها و روند تحول مصوبات مراجع قانون‌گذار به دست آمد، مولد وضعیت موجود است که عبارت‌‌اند از: فقدان آگاهی از ماهیت تعاونی، فقدان وفاق در خصوص وجود بخش تعاونی در میان سیاست‌گذاران، فقدان آشنایی با قواعد و قوانین تعاونی در سطح اعضا و مدیران در خصوص اهمیت موضوع مشارکت حداکثری در اداره تعاونی، فقدان استقلال و ماهیت وابسته تعاونی‌های دستوری، فقدان نظارت اثربخش بر رویه‌ها و کنشگران مؤثر بخش تعاون، فقدان هماهنگی میان نهادهای درگیر که توصیه می‌شود ضمن بازنگری در روند موجود و استفاده نکردن از تعاونی‌ها در راستای اجرای دیگر سیاست‌ها، از رانت‌پروری در این حوزه جلوگیری شود و بخش تعاون با اندیشه‌ورزی صاحب‌نظران در راستای گفتمان تعاونی حقیقی در مسیر درست قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
- برزگر، ابراهیم و حسینزاده، صیاد (1396). «نقد و بررسی سیاست‌گذاری دولتی در ایران بر اساس الگوی تحلیلی اسنلن (مطالعه موردی: طرح توزیع سهام عدالت)»، فصلنامه دولت‌پژوهی. 3 (12)، صص 143ـ107.
- سازمان برنامه و بودجه. سند برنامه توسعه اول اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1372ـ1368). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی‌ـ‌اجتماعی و انتشارات.
- سازمان برنامه و بودجه. سند برنامه توسعه دوم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1379ـ1374). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی‌ـ‌اجتماعی و انتشارات.
- سازمان برنامه و بودجه. سند برنامه توسعه سوم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1384ـ1379). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی‌ـ‌اجتماعی و انتشارات.
- سازمان برنامه و بودجه. سند برنامه توسعه چهارم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1388ـ1384). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی‌ـ‌اجتماعی و انتشارات.
- دفتر امور سهام سازمان خصوصی‌سازی (1395). مجموعه قوانین، مقررات و مصوبات مرتبط با طرح توزیع سهام عدالت.
- مرکز پژوهش‌های مجلس (1399). سهام عدالت: تعاونی‌های شهرستانی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت. کد موضوعی: 220، شماره مسلسل: 17193.
- مرکز پژوهش‌های مجلس (1399). سهام عدالت، مروری بر اقدامات انجام‌شده و آسیب‌شناسی آن. کد موضوعی: 230، شماره مسلسل: 16989.
- Harvey, Lee (2022). Critical Social Research. London: Unwin Hyman.
)