ماهنامه علمی «امنیت اقتصادی»
فرصت‌ها و چالش‌های دانش‌بنیان شدن در بخش خدمات
نوع مقاله : علمی - پژوهشی (تحلیل)
نویسنده
پژوهشگر گروه فساد و رتبه‌بندی اقتصادی، مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر، تهران، ایران
چکیده
سهم بالای بخش خدمات از تولید ناخالص داخلی در کشور، الزام برنامه‌ریزان را برای تقویت و توسعه آن گوشزد می‌‌کند. ازآنجاکه روند توسعه در جهان بیان‌کننده اقتصادی مبتنی بر دانش در همه حوزه‌هاست، به‌کارگیری فناوری در بخش خدمات نیز دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است. شواهد نشان می‌دهد به‌رغم تعداد زیاد شرکت‌های دانش‌بنیان در عرصه تجاری‌سازی و فناوری اطلاعات به‌عنوان دو بخش ارائه‌دهنده خدمات، متأسفانه تعداد شرکت‌های دارای فناوری بالا یا متوسط به بالا اندک است. این در حالی است که بهره‌مندی از سرمایه‌های مادی، انسانی و منابع طبیعی، زمینه‌ساز پیشرفت در این عرصه است. عدم دسترسی به آمار دقیق و به‌روز در عرصه نحوه ارائه خدمات دانش‌بنیان و جایگاه این بخش در اقتصاد کشور، تحلیلگران را از رصد دقیق موقعیت این بخش و بررسی نقاط ضعف و قوت آن بازمی‌دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در عرصه خدمات دانش‌بنیان برای رقابت با دیگر کشورهای پیشرو باید با به‌کارگیری انواع فناوری‌ها ازجمله اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، داده‌کاوی، بسترهای نرم‌افزاری، پلتفرم‌های نرم‌افزاری و اپلیکیشن‌ها، انرژی‌های تجدید‌پذیر و... زمینه تقویت و رشد واقعی بخش خدمات را فراهم آوریم. می‌توان گفت هرگونه کاستی یا سهل‌انگاری در این باره موجب می‌‌شود تا فعالیت‌های سوداگری و دلالی جایگزین فعالیت‌های مولد در این بخش شود. با توجه به اهمیت موضوع لازم است راهکارهایی مانند حمایت مؤثر از استارتاپ‌های فعال حوزه خدمات، ایجاد انگیزه در متخصصان نوآور بخش خدمات، تجهیز زیرساخت‌های فناوری کشور، شناسایی توانایی‌های داخلی و ارائه آمار درست از فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و... برای رشد واقعی خدمات دانش‌بنیان اتخاذ شود.
کلیدواژه‌ها
- فصیحی، محمدامین (1397). چالش‌ها و راهکارهای توسعه صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان (گزارش کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس)، شماره مسلسل: 16162.
- مرکز آمار ایران،جدول حساب‌های ملی، سال 1401
- معاونت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، خرداد 1402
- معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، خرداد 1402، فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان.
)